گاهشماری هجری مهی(قمری)

گاهگاهشماری هجری مهی(قمری)-فاتحان عرب دین مبین اسلام راهمراه بازبان وگاهشماری عربی به کشورهایی که می گشودند می آوردند.بسیار کشورها هرسه راپذیرفتند وقومیت خودراازیاد بردند وعرب شدند.مانند سوریه-مصروکشورهای شمال افریقا.ایران دین راهمراه با تاریخ مهی پذیرفت زیراکه این تاریخ بادین بستگی نزدیک داشت .زبان عربی به عنوان زبان علمی رایج درکشورهای اسلامی رادانشمندان به کاربردند اماتودهء ایرانی نپذیرفت.
پایهء گاهشماری مهی –گردش مه است به دورزمین که نزدیک به دوازده بار در سال انجام می شود .دوازده ماه مهی یک سال مهی تشکیل می دهند.
ماه مهی=29.530589روز=29روز12ساعت44دقیقه2.88ثانیه
سال مهی=29.530589روز در 12 بار =354.367068 روز
=354 روز و8 ساعت و 48 دقیقه و 34.67 ثانیه.
چون در ثبت رویدادها و روابط عادی بین مردم کسر روز را نمی توان مراعات کرد ماه مهی 29 روز یا 30 روز محاسبه می شود.
اگر کبیسه های مهی طوری حساب شوند که در هر دورهء سی سالهء آن 10631 روز داشته باشد در هر سی سال 0.01روز یعنی درهر سه هزار سال یک روز اختلاف پیدا می شود که نزدیک به اختلاف در گاهشماری مسیحی است.
دردورهء سی ساله سال های سوم-پنجم-هفتم-دهم-سیزدهم-پانزدهم-(یا شانزدهم)هجدهم-بیست ویکم-بیست وچهارم-بیست وششم و بیست ونهم کبیسه وسالهای دیگر عادی گرفته می شوند.
گاهشماری مهی بردوگونه است:نجومی یا متوسط وحقیقی.
نجومی یا متوسط آن است که کبیسه اش به شرحی که دربالا آمد مراعات می گردد.دراین گاهشماری ماه ها یکی در میان 30 روز وبقیه 29 روز دارند.ماه های ردیف فرد یعنی محرم-ربیع اول –جمادی اول-...و ذیقعده 30 روزی وماه های ردیف زوج یعنی صفر-ربیع دوم-جمادی دوم....وذیحجه 29 روز دارند ودر سالهای کبیسه ذیحجه 30 روز دارد.بااین محاسبه کار دارای نظم معینی می شود که می توان در گذشته وآینده نیز برطبق آن عمل کرد.
درگاهشماری مهی حقیقیروز اول هرماه بادیدن –یااز روی محاسبهء دیدن- ماه نو مشخص می گردد.ماه ها به جای آن که یک در میان 30 روزی یا29 روزی باشند ممکن است گاهی چهارماه پشت سرهم
سی روزی (ماه تمام)یاسه ماه پشت سرهم بیست ونه روزی (ماه ناقص) باشند.بدین ترتیب نگاه داشتن حساب کبیسه مفهومی ندارد وگاهشماری به طور طبیعی وبراساس دیدن مه نو است.این وضع سبب می شود که در نقاط مختلف درنتیجهء دیدن مه نو درتاریخ اختلاف پیداشود.بعلاوه چون قاعده ودستور منجزی در کارنیست راجع به گذشته (مگراین که تقویم مربوط به آن دردست باشد)وآینده کاری نمی توان کرد.
درنتیجه در کارهای علمی ومحاسباتت تاریخی از گاهشماری متوسط ودر کارهای جاری از گاهشماری حقیقی استفاده می شود.بدیهی است محاسبات این گاهنامه براساس سال وماه متوسط است.در ایران گاهشماری مهی حقیقی است یعنی در بعضی از کشورهای اسلامی دیگر گاهشماری قمری-نجومی یا متوسط است.
درنتیجه ءاین اختلاف در نوع محاسبه همواره باید انتظارداشت که میان تاریخ هایی که براساس قاعده وتقویم مهی متوسط محاسبه می شود با تاریخ های مهی حقیقی یک تا دو روز اختلاف پیدا شود.
شماری هجری مهی(قمری)